Yerli otomobilin yeniden gündeme gelmesiyle birlikte dünyanın birçok gelişmiş ülkesinde yıllardır konuşulan elektrikli araçlar, ülkemizde de konuşulmaya başladı. Çok da uzak olmayan bir gelecekte, elektrikli otomobiller öyle veya böyle hayatımızda yer alacak. Japon otomobil devi Toyota, Mirai modeliyle elektrikli araçlara yeni bir bakış açısı getirdi. Avantaj ve dezavantajlarını gelin birlikte inceleyelim.
Toyota’nın, deposunu hidrojenle doldurduğunuz yeni aracı; adını Japoncada “gelecek” anlamına gelen “mirai” kelimesinden alıyor. Alışılagelmiş elektrikli araçların aksine, Mirai’yi sürmek için şarj etmeniz gerekmiyor. 152 beygir gücü üreten elektrikli motor, ihtiyacı olan gücü karbon-fiberden imal edilmiş hidrojen dolu yakıt deposundan alıyor. Üstelik bu deponun tamamını hidrojenle doldurmak sadece üç dakika sürüyor. 1.850 kilogram ağırlığındaki Mirai, klasik elektrikli bir araç olan Tesla Model S’in 2.250 kiloluk ağırlığına göre daha hafif olmakla birlikte, 1.350 kilogram ağırlığa sahip benzinli bir Ford Focus’a göre oldukça ağır. Ancak bu ağırlığı, elektrikli motorun çalışma prensibi sayesinde düşük hızlarda ürettiği oldukça yüksek torkla telafi edebiliyor. 90 km/s hıza kadar Mirai’nin gaz tepkileri oldukça keskin. Ağırlık dezavantajı virajlarda kendini daha çok hissettiriyor.
Mirai’de bulunan batarya, klasik bir elektrikli araca göre daha küçük. Ancak hidrojen deposu ve hidrojeni elektriğe dönüştürmeye yarayan aparatların kapladığı alan, iç mekân ve bagaj hacminden çalmış. 361 litrelik bagajı, Fiat Egea’nın 520, Ford Focus Sedan’ın ise 511 litrelik bagajlarının oldukça gerisinde. Arka koltuktaki diz mesafesi çok büyük olmamakla birlikte, baş mesafesi de pek iç açıcı değil. 1.80 metre boyundaki biri bile arka koltuğa oturduğunda tavanın alçaklığından şikâyet edebilir. Aracın darlığı, sadece dört yetişkinin sığabileceği bir iç mekân sağlıyor.
Sürüş konforu ise alışılagelmiş binek araçlardan bir nebze de olsa daha iyi. Bunda elektrikli motorun sağladığı sessizliğin payı büyük. 90 km/s hıza kadar neredeyse hiç ses çıkarmayan motor, 90’dan sonra hidrojenin elektriğe dönüşme gürültüsünü hafif bir uğultuyla iç kabine veriyor. Ancak bu ses, benzinli veya dizel bir otomobilin ürettiği motor gürültüsünden çok daha alçak. Mirai’nin multimedya donanımı da biraz muhafazakar. Adı “Gelecek” olan bir aracın biraz daha sofistike bir sisteme sahip olması beklenirdi.
Klasik bir elektrikli aracın, evlerde kullanılan standart prizler üzerinden şarj olması neredeyse 24 saati buluyor. Hızlı şarj istasyonlarında bu süre her ne kadar 30 dakikaya inse bile, eğer o anda sizden başka birileri de istasyonda aracını şarj ediyorsa; yoğunluğa göre şarj süresi neredeyse beş katına kadar uzayabiliyor. Üstelik orta vadede yüz binlerce, uzun vadede ise milyonlarca elektrikli aracın şarj olurken ülkenin elektrik altyapısına bindireceği yükü kaldırabilmesi için altyapıya oldukça maliyetli bir yatırım yapılması gerekiyor. Hidrojenli araçlarda ise durum biraz daha pratik. Ufak müdahalelerle hâlihazırda benzin, mazot ve LPG bulunan akaryakıt istasyonlarında hidrojenin de satılabilmesi gayet mümkün. Üç dakikada dolan hidrojen deposu, sürücüsüne 500 kilometrelik bir menzil sunuyor. Hidrojenin elektriğe dönüşmesi sürecinde açığa sadece su çıkması da Mirai’nin karbon salınımını sıfıra indiriyor.
Mirai şimdilik Japonya’da ve Avrupa’nın sadece birkaç ülkesinde satılıyor. İngiltere’deki satış fiyatı 66.000 Sterlin. Şubat 2020 kurlarına göre 500.000 Türk Lirası’ndan daha pahalı. ÖTV ve KDV eklendiğinde de Mirai’nin Türkiye’de 1.000.000 TL’den ucuza satılması mümkün değil. Aslında bu yüksek maliyetin Toyota da farkında. Örnek vermek gerekirse, Toyota’nın Mirai için İngiltere’deki yıllık satış beklentisi sadece 100 adet. Tüm bu veriler, Mirai’yi hidrojenli araçların son derece pahalı bir öncüsü olmaktan öteye taşıyamıyor. Ancak her yeni icatta olduğu gibi, hidrojenli otomobillerin de zamanla daha az maliyetle üretilmesi mümkün. 2023’e kadar 5-6 farklı elektrikli yerli araç modelinin tüketiciye sunulmasının konuşulduğu bugünlerde, hidrojenle çalışan bir yerli aracın da gündeme gelmesi hem ülkemizin hem de son kullanıcının faydasına olacaktır.
Tuğrul Katkak 