Bizi hayvanlardan ayıran en önemli özelliklerden biri hayal kurabiliyor olmamızdır.
Hayal gücümüzü kullanarak bizim için neyin iyi, neyin kötü olabileceğine dair kafamızda senaryolar çizebiliriz.
Böylelikle olumsuz sonuçlar doğurabilecek şeylerden kendimizi koruyabilir; bunları gerçek hayatta tecrübe etmek zorunda kalmadan önünü alabiliriz.
İstek de hayal gücünün dahil olduğu ve son derece insani bir olgudur.
Hayal gücümüz sayesinde istediğimiz bir şey gerçekleşirse hayatımızın nasıl değişebileceğine dair fikir sahibi oluruz.
Bazen ihtiyacımız olmayan veya bize iyi gelmeyecek şeyleri de isteyebiliriz.
Bunun farkında olduğumuz sürece başımıza gelebilecek olumsuzlukları göze almışız demektir.
Ancak çoğu zaman insan; kendisi için neyin iyi, neyin kötü olduğunu bilemez.
Hatta bazen ne istediğini bile bilemeyebilir.
Öz farkındalık, bu gibi durumlarda kritik bir rol oynar.
Yüksek öz farkındalığa sahip biri neyi, niye istediğini; bu istediği şeyin ona iyi mi yoksa kötü mü geleceğini bilir.
Kendini yeteri kadar tanımayan; ihtiyaçları, eksiklikleri veya becerileri hakkında rasyonel bir analiz yapamayan biri ise ne istediğine dair net bir fikre sahip olmayabilir.
Örneğin, araba sahibi olmayı bilinç dışı düzeyde maddi bir teminat olarak algılayan bir kişi; peşinat için para biriktirmeye başlar.
Uzun yıllar boyunca gerekli parayı denkleştirmeye çalışır, ardından geri ödemesi bir hayli zorlayıcı olacak kredi borcunun altına girer ve nihayet arabasına kavuşur.
Bu kişi yeterli öz farkındalığa sahip değilse daha aracın kredisi bitmeden;
- Aslında arabalardan hiç de hoşlanmadığı,
- Hayat tarzının bir otomobile uygun olmadığı,
- Bir yere giderken trafik yoğunluğu veya park yeri stresi çekmek istemediği gerçekleriyle yüzleşebilir.
İşte bu noktada yıllardır yanlış bir yatırım stratejisi izlediğini anlar, parasını çok daha iyi değerlendirebileceğini idrak eder.
Bu gibi durumlara düşmemek için yeterli öz farkındalığa sahip değilseniz, istediğiniz şeyler için bir artı/eksi tablosu yapabilirsiniz.
Örneğin araba sahibi olmanın en önemli avantajlarından biri hareket kabiliyeti sunması iken;
- Sigortası,
- Kaskosu,
- Vergisi,
- Bakımı,
- Muayenesi işin içine girdiğinde,
Aracını kırk yılda bir kullanacak biri için kiralama yöntemi, bu dezavantajları göze almaktan daha mantıklıdır.
Artı/eksi tablosu sayesinde araba almak yerine kiralamayı seçen kişi, gereksiz masraflardan kendini korumuş olur.
Tabii bazı isteklerimiz de vardır ki bir türlü gerçekleşmez.
Uzun zamandır gerçekleşmeyen istekler, genelde hayatımızı derinden etkileyecek ve yönünü değiştirecek türden isteklerdir.
Örneğin; evlenmek, kendi işini kurmak, yurt dışına taşınmak…
Bu gibi istekleri bir türlü gerçekleşmeyen insanlar sıklıkla çevrelerine dert yanarlar.
Ne kadar istediklerini, bu isteklerinin neden gerçekleşmediğini bir türlü anlayamadıklarını, çıkan aksilikleri, hesapta olmayan gelişmeleri uzun uzadıya anlatırlar.
Genelde de bu aşamada takılı kalırlar.
Çünkü isteklerinin gerçekleşmemesini dış sebeplere bağlarlar, kendi içlerine dönüp rasyonel bir muhakeme yapmazlar.
“Ben bunu neden istiyorum?”
“Bu gerçekçi bir istek mi?”
“İstediğim şey gerçekleşirse mutlu olacak mıyım?”
“İstediğim şeyin avantajlarına sahip olmak için dezavantajlarını göze almaya razı mıyım?”
“İstediğim şeyi elde ettikten sonra sürdürebilecek kapasiteye, beceriye, özveriye sahip miyim?”
Bu gibi soruları kendimize sormaktansa, hiçbir somut fayda sağlamayacak ve ardı arkası kesilmez şikayetlere sığınmak her zaman daha konforludur.
Konfor kulağa hoş gelse de herhangi bir gelişime imkan tanımaz.
İnsan konforlu olduğu yerde durağanlaşır, ilerlemek için bir motivasyonu yoktur çünkü.
Halbuki gelişim her zaman zorludur.
Kaslarını güçlendirmek isteyen birinin ağırlık çalışırken zorlanması gibi;
Hayatını derinden etkileyecek ve gidişatını değiştirecek türden isteklerini gerçekleştirmeye kararlı birinin de konfor alanını terk etmeye hazır olması gerekir.
Bu da yetmez, konfor alanını terk ettikten sonra yüzleşeceği zorlukların üstesinden gelebilecek kapasite ve beceriye sahip olması da şarttır.
Eğer kişi, bu kapasite ve beceriye sahip olmadığının bilinç dışı düzeyde farkındaysa; ancak bununla yüzleşmek istemiyorsa, isteklerinin gerçekleşmemesi için kendi kendini sabote ediyor olabilir.
Halbuki kapasite, çaba sarf ederek artırılabilir.
Beceri, çalışarak kazanılabilir.
Dolayısıyla uzun zamandır gerçekleşmeyen istekleriniz varsa;
Artı/eksi tablosu ile gerekli rasyonel analizi yaptıktan sonra isteğinizi elde etme konusunda hala kararlıysanız;
Sürekli şikayet etmek yerine aşağıdaki yöntemi deneyebilirsiniz:
- Önünüze kağıt ve kalem alın.
(Somut bir kağıt ve kalem, teknolojik bir alet üzerinde yazı yazmaktan daha etkilidir.) - En üste istediğiniz şeyin ne olduğunu yazın.
(Örn. “Yurt dışına taşınmak”) - Bu isteğinizin gerçekleşmesi, gerçekleştikten sonra da sürdürülebilmesi için nelerin gerekli olduğuna dair olabildiğince fazla şeyi alt alta yazın.
(Örn. “pasaport, yabancı dil, vize/oturum/çalışma izni, yabancı bir ülkede kendi ayaklarının üzerinde durabilme yeteneği, yeni bir sosyal çevre edinme becerisi vs.) - Daha sonra bu gerekli olan şeyler arasında sahip olduklarınızın, üstesinden gelebileceklerinizin üstünü çizin.
- Kalan maddeleri başka bir kağıt üzerinde önem sırasına göre yeniden yazın.
- Bu gerekliliklerin her birine, elde etme zorluğu ile ilgili 10 üzerinden puan verin.
- Sonra da elde etmesi en kolay olandan en zora doğru her madde için tek tek çaba sarf etmeye başlayın.
Belki de bu yöntemi denedikten sonra tüm bunları göze alamayacağınızla yüzleşeceksiniz.
Ama öyle bile olsa en azından şikayet etmeyi kesecek, belki de kendinize daha gerçekçi istekler için alan açmış olacaksınız.
Eğer neyi, niye istediğinizi bilmiyorsanız veya uzun zamandır gerçekleşmeyen bir isteğiniz varsa ve sebebini tek başınıza bulamıyorsanız danışmanlık almayı düşünebilirsiniz.
Rasyonel bir bakış açısıyla sizi dinleyecek profesyonel bir danışman, isteklerinizin neden gerçekleşmediğine dair analitik bir farkındalık kazanmanıza yardımcı olur.
Bu sayede isteklerinizi gerçekleştirmeye adım adım yaklaşabilir veya kendiniz için daha uygun istekler belirleyebilirsiniz.
Danışmanlık randevusu için tugrulkatkak@gmail.com adresine e-posta gönderebilir veya aşağıdaki butona tıklayarak WhatsApp üzerinden iletişime geçebilirsiniz.
Tuğrul Katkak 